Verslag van de vergadering van 15 december 2025 (2025/2026 nr. 12)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 21.11 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Van den Oetelaar i (FVD):
Dank u, voorzitter, en ook dank aan de staatssecretaris voor zijn aanwezigheid. Vandaag bespreken wij het Belastingplan 2026. Voor veel mensen lijkt er sprake te zijn van een kleine koopkrachtwinst, mede door de verwachte loonstijging van circa 4,2% en een verwachte inflatie van 2,3%. Dit zou helpen bij de dagelijkse uitgaven, zonder grote veranderingen. Het uitblijven van deze grote veranderingen is bijzonder, gegeven de afgelopen verkiezingsuitslagen, waarin wisselende partijen die deze veranderingen telkens weer beloven, een grote overwinning boekten.
Ook tijdens dit debat blijkt van alle kanten een verbolgenheid over het feit dat werken maar niet loont. Het stelsel is te ingewikkeld en de vermogensongelijkheid blijft toenemen. Blijkbaar gelooft het kabinet dat binnen de huidige politieke situatie nog meer geld naar publieke voorzieningen de verschraling kan tegengaan, dat dit gepaard kan gaan met massa-immigratie en andere grote projecten en dat wij de enorme hoeveelheid belastinggeld die hiervoor nodig is, gewoon zonder consequenties kunnen blijven heffen, zolang de bestaanszekerheid maar geborgd kan worden.
Op dit moment ligt de gemiddelde belastingdruk in Nederland rond de 39%. Dat betekent dat een groot deel van ons inkomen, zeg maar twee van de vijf werkdagen, naar de overheid gaat. Daar komt nog iets bij. Door een beperkte indexatie van belastingschijven en heffingskortingen in dit plan schuiven mensen met een stijgend loon sneller in een hogere schijf. Terwijl daarnaast de lonen naar verwachting met ongeveer 4,2% stijgen, blijft de reële koopkrachtstijging beperkt tot circa 1,3%. Dat verschil van zo'n 2,9% tussen de nominale loonstijging en de koopkrachtgroei werkt als indirecte extra afdracht aan de Staat, alsof burgers nog een paar uur extra per week voor de overheid werken, bovenop de twee dagen directe belasting.
De overheid zou met dit geld moeten zorgen voor essentiële voorzieningen, zoals onderwijs, zorg, veiligheid en infrastructuur, die, zoals gezegd, ondanks meer geld structureel lijken te verslechteren. Denk aan lange wachtlijsten in de zorg of de gestagneerde elektriciteitsinfrastructuur. Tegelijkertijd gaat er veel geld naar andere prioriteiten, zoals immigratiebeleid, Europese bijdragen en klimaatinitiatieven. Gegeven de recente verkiezingsuitslagen is het duidelijk dat niet iedereen het eens is met deze bestedingen, die de schaarste van de essentiële voorzieningen op dit moment verder doen toenemen. Wat blijft er vervolgens over voor de burgers zelf? Volgens berekeningen van het Nibud en het CPB verbetert de koopkracht in 2026 voor de meeste huishoudens licht, maar is dat wel zo? Onze fractie is de financiële malaise van 2022 namelijk nog niet vergeten toen de situatie omsloeg vanwege onder andere een hoge inflatie van rond de 10%. Cao-lonen stegen gemiddeld met ongeveer 3,2% maar dat was lang niet genoeg om de prijsstijgingen bij te houden. Vooral de middeninkomens werden hard geraakt. Vaste lasten zoals huur, hypotheek, energie en verzekeringen namen een grote hap uit het budget: volgens analyses rond de 41% van het inkomen van de werkende huishoudens. Veel middeninkomens pasten zich aan door minder te rijden, goedkoper de boodschappen te doen of de verwarming lager te zetten, iets wat lagere inkomens vaak al deden en waar ze geen ruimte meer voor hadden. Maar de prijsstijgingen waren zo breed, dat basisuitgaven zoals boodschappen en benzine steeds meer pijn gingen doen.
Deze optimistische berekeningen laten dus zien dat alleen het vermogen tot rondkomen de laatste jaren mogelijk is verbeterd voor alle inkomensgroepen, maar ze geven een vertekend beeld van de ware ontwikkeling van de financiële huishouding van burgers. Dit vermogen tot rondkomen is de afgelopen jaren telkens met veel nadruk "bestaanszekerheid" genoemd, alsof dit onze minimale verantwoordelijkheid naar burgers is. Wanneer we dit zouden onderschrijven, is het Belastingplan dat nu voorligt inderdaad begrijpelijk. Rechts weet ondanks alle internationale en juridische verplichtingen de lastenstijging enigszins te beteugelen, zodat iedereen erop vooruit lijkt te gaan, en links is van daaruit teleurgesteld omdat er ruimte gevoeld wordt om nog meer te doen voor de nood van de wereld.
Voorzitter. Forum voor Democratie vindt dit onacceptabel. Wij weigeren het debat te beperken tot de vraag of burgers net genoeg hebben om rond te komen of dat er binnen die marges nog ruimte is voor bredere internationale hulp. Dit kabinet denkt de bestaanszekerheid voornamelijk te bewerkstelligen door geld te herverdelen via belastingen en uitkeringen, maar uit ervaring blijkt in veel landen iets anders veel effectiever: economische mobiliteit. Dat betekent gewoon dat je de kans krijgt om met hard werken en met slim ondernemen vooruit te komen in het leven: van een eenvoudig baantje naar een betere baan, van een klein inkomen naar een goed salaris of van werknemer naar eigen baas. Als de belastingen lager en de regels eenvoudiger zijn, houden mensen meer over van wat ze verdienen en durven ze makkelijker risico's te nemen, zoals een opleiding volgen, verhuizen voor werk of een bedrijf starten. Zo klim je op de ladder in plaats van afhankelijk te blijven van steun van de overheid. Dat pakt armoede bij de wortel aan. Niet door iedereen een beetje te geven, maar door iedereen de kans te geven zelf meer te verdienen.
Als we de belastingen niet zo hoog zouden houden voor beleid dat veel discussie oproept, zoals uitgebreid klimaatbeleid of open grenzen, zouden de meeste burgers prima zelf hun boontjes kunnen doppen zonder constante hulp van de overheid. Maar in plaats daarvan zullen wij door belastingen prijseffecten van deze plannen zien die juist ook de armen zullen treffen. Denk aan de verhoging van accijnzen op tabak en brandstof, die door lagere inkomens niet over de grens ontweken kunnen worden en die geen extra belastinginkomsten opleveren. En ga zo maar door. Hogere vliegbelasting, btw op hotels, campings en vakantieparken zorgen ervoor dat vakanties voor met name de lagere inkomens en middeninkomens steeds moeilijker worden gemaakt. Schiphol en de Nederlandse vakantiebranche zullen het ontgelden ten gunste van luchthavens en vakanties in het buitenland. Wat wordt beoogd, bereikt het tegenovergestelde: minder inkomsten voor ondernemers betekent ook minder inkomsten voor de schatkist. Youngtimers zijn straks niet meer interessant en er zal geen gebruik meer gemaakt worden van deze regeling. Niemand gaat immers duizenden euro's per jaar betalen om in een auto van achttien jaar oud te rijden. Ook hier rekent de overheid zich rijk, maar vist zij straks achter het net.
Onze fractie heeft geen ingewikkelde berekeningen van het Nibud of het CPB nodig om dat te zien. Bij Forum van Democratie nemen we geen genoegen met deze situatie waarin burgers alleen maar dienen te overleven en de overheid alleen maar meer belast zonder aantoonbaar effect. Een goed functionerende overheid zou zich richten op het creëren van kansen voor zo veel mogelijk burgers zodat ze hun gemeenschappen kunnen onderhouden en uitbouwen. Nederlanders kunnen nu vaak nog wel rondkomen, maar het stichten van een gezin of het worden van een pilaar in de gemeenschap wordt moeilijker. Denk aan jonge stellen die door hoge huizenprijzen en lasten geen kinderen durven te krijgen. Zoals eerder deze avond is benoemd: dit Belastingplan biedt geen extra oplossing, maar is eerder een gemiste kans om te investeren in de Nederlander. Onze lasten zijn te hoog en dat remt groei en zelfredzaamheid. Denk aan jonge starters die worstelen met hypotheken of ondernemers die dat doen met bureaucratie en accijnzen. Wij pleiten voor een andere koers. Wij pleiten voor lagere lasten, zodat mensen meer van hun eigen geld kunnen besteden, bijvoorbeeld een duidelijke verlaging van de inkomstenbelasting, zodat werken weer loont. Een eenvoudiger belastingstelsel zonder te veel herverdeling stimuleert talent en groei voor iedereen.
Voorzitter. Dit plan biedt te weinig. Wij willen een echte sprong vooruit naar een land waar hard werken echt weer wordt beloond. Staatssecretaris, is het kabinet het met ons eens dat economische mobiliteit een veel effectievere manier is om armoede te bestrijden dan voortdurende herverdeling? Deelt hij verder onze zorg dat de hoge belastingdruk, inclusief het indirecte effect via de half geïndexeerde belastingschijven, de kansen voor gezinnen en ondernemers beperkt, terwijl essentiële voorzieningen toch onder druk blijven staan?
Wij kijken uit naar de beantwoording. Dank u wel.
De voorzitter:
Dank aan de heer Van den Oetelaar voor zijn bijdrage. Ik geef graag het woord aan de heer Kroon. Hij spreekt namens de fractie van de BBB.